Que
Artellar en rede
O Colaboratorio IC abre un espazo de encontro, conexión e acción con carácter inclusivo e autoorganizado a fin de artellar o ecosistema de Innovación Cidadá (IC).
E QUEREMOS FACELO CONTIGO!
- Colaboratorio. Grupo de traballo aberto e distribuído que colabora e comparte recursos a fin de desenvolver procesos e proxectos con obxectivos comúns.
- Innovación Ciudadana (IC). A implicación das propias persoas e comunidades ás que lles afectan retos e necesidades diversas na produción conxunta de respostas ou solucións significativas e creativas que se adapten ás súas realidades concretas.
- Artellar. Recoñecer, entender, relacionar e organizar as distintas partes para construír algo en conxunto (redes, proxectos ou recursos compartidos).
- Ecosistema. Axentes diversos e interdependentes que comparten un mesmo hábitat.
O Colaboratorio IC nace compartindo procesos, ensinanzas e recursos con axentes e redes, principalmente en Iberoamérica e Europa.
XUNTAS SOMOS MÁIS FORTES!
Para que
Recoñecer e visibilizar
A Innovación Cidadá leva tempo madurando, estendéndose, poñéndose a proba e achegando solucións. Na súa multiplicidade de formas e expresións, demostra a súa capacidade e eficacia para contribuír a atallar desafíos e situacións en todos os ámbitos da vida que, pola súa dimensión, complexidade ou urxencia, chegan a desbordar os propios sistemas institucionais, tecnocientíficos e de mercado.
Sabemos que a Innovación Cidadá é determinante nas transformacións e transicións ineludibles que temos por diante. Por iso temos que lograr que sexa máis visible e recoñecida, así como que conte cos apoios e recursos para o desenvolvemento de todo o seu potencial.
É importante organizar e activar o ecosistema de innovación centrándose na Innovación Cidadá, tanto nas súas prácticas como nos seus resultados. Isto é así porque, para responder aos retos actuais, precisamos un ecosistema activo, rico e diverso que involucre a cidadanía.
Como
Reflexionar e propoñer
O Colaboratorio IC promove a Innovación Cidadá e dáa a coñecer mediante procesos de intelixencia colectiva que parten destas preguntas:
- Como favorecemos o desenvolvemento e a sostibilidade dos ecosistemas de Innovación Cidadá, a colaboración e a hibridación entre axentes diversos, así como o escalado e a transferencia das súas achegas? Como conectamos as distintas escalas territoriais e competenciais para compoñer un sistema federado?
- Como impulsamos e estendemos a Innovación Cidadá como práctica continuada e cotiá máis alá dos momentos excepcionais e de emerxencia? Como a conectamos coa participación democrática? Como a vinculamos ás persoas, ás súas problemáticas e aos seus proxectos de vida?
- Como conseguimos as condicións e os recursos para que a Innovación Cidadá se torne un elemento esencial para responder aos retos e desafíos que nos agardan como sociedade?
- Como integramos a lóxica da Innovación Cidadá e os laboratorios nunha rede máis ampla e diversificada de equipamentos locais, como escolas, bibliotecas, ambulatorios, centros culturais e comunitarios, polideportivos, telecentros ou oficinas de emprego, entre outros?
- Como reivindicamos o papel da Innovación Cidadá como ámbito específico do sistema de ciencia, tecnoloxía e innovación? Como combinamos a Innovación cidadá con outras formas de innovación, como a social, a aberta, a pública, a cultural ou a dixital?
Para responder a todas estas preguntas, aplicamos as propias lóxicas da Innovación Cidadá: a colaboración en rede, a implicación dos suxeitos afectados ou a xeración de respostas tentativas en forma de prototipos.
Obxectivos
Apoiar, acompañar e facilitar
O obxectivo principal do Colaboratorio IC é apoiar, acompañar e facilitar a articulación do ecosistema da Innovación Cidadá. Para iso, orientamos a nosa acción ao seguinte:
- Identificar e visibilizar os seus axentes desde o respecto pola súa natureza diversa, complementaria e corresponsable.
- Conectar e mobilizar os axentes mediante o reforzo de todo o positivo que xa está en marcha e a promoción da colaboración e das relacións significativas, sostibles e viables.
- Desenvolver acordos e proxectos concretos en torno a retos comúns.
- Compartir e producir en conxunto infraestruturas, ferramentas, metodoloxías e recursos que faciliten a colaboración.
- Escalar e transferir a potencia e as ensinanzas da Innovación Cidadá a distintos ámbitos de actuación sectoriais e territoriais.
- Divulgar e concienciar sobre a capacidade de transformación e cohesión que ten a Innovación Cidadá mediante a implicación de institucións, axentes sociais, medios de comunicación etc.
Innovación Cidadá
Unha definición sempre aberta
A Innovación Cidadá xorde da implicación activa da sociedade civil, das persoas e comunidades ás que lles afectan e interesan os distintos desafíos. Prodúcese de forma conxunta grazas á interacción de axentes diversos, que mesturan o coñecemento técnico e experto co afeccionado, o experiencial e o vivencial. Busca colectivamente respostas que adoptan todo tipo de formatos (servizos, produtos, procesos, políticas…) que melloren a vida e a contorna e que, de funcionaren, tamén se poden desenvolver a maior escala ou transferirse a outros lugares.
Para o Colaboratorio IC, a Innovación Cidadá é unha etiqueta aberta, transversal, sen prexuízos, apropiable e adaptable desde ámbitos diversos como a cultura, a ciencia, a educación, o medio ambiente, a saúde, a acción social, a economía, o deporte, a tecnoloxía… Enriquécese conforme se amplía!
Social, aberta, pública, cultural e dixital
A Innovación Cidadá enfócase na integración da sociedade civil na busca de respostas a retos complexos grazas a que lle outorga un lugar central aos seus coñecementos, experiencias, prioridades ou perspectivas. A súa potencia enriquécese e refórzase cando se complementa con outras formas de innovación de maneira transversal, igual que fan esas outras formas ao integrar o factor cidadán.
- Innovación Social: a busca de solucións e melloras significativas que deriven no beneficio común e se centren en retos e desafíos relativos a calquera ámbito da vida: saúde, medio ambiente, educación, modelos produtivos, alimentación, mobilidade, coidados, desigualdades…
- Innovación Aberta: A produción conxunta de novos coñecementos e experiencias de maneira colaborativa e distribuída grazas ás lóxicas de funcionamento da intelixencia colectiva, o código aberto ou a ética pirata. O obxectivo é fomentar a cooperación e a transparencia, así como todo aquilo que sexa escalable, replicable e transferible.
- Innovación Pública: A xeración de valor público, tanto para renovar e fortalecer o sistema público (servizos, procedementos e métodos de participación novos…) como para desenvolver proxectos transformadores desde os seus distintos ámbitos de competencia en clave de colaboración público-social.
- Innovación Cultural: A creación de relatos, significados, relacións ou costumes novos mediante a imaxinación, as artes e a creatividade. Estes poñen en cuestión e amplían os nosos límites e convencións de maneira experimental e aseguran a extensión dos dereitos culturais ao conxunto da cidadanía.
- Innovación Dixital: O desenvolvemento ético e técnico de ambientes, ferramentas e usos sociais baseados en tecnoloxías emerxentes (plataformas de colaboración, internet das cousas, datos masivos, fabricación dixital, cadea de bloques e intelixencia artificial, entre outros) que promoven a soberanía tecnolóxica e a superación da fenda dixital.
Marco Común
Desde unha lóxica de Hélice Quíntupla
A Innovación Cidadá sitúase no marco da innovación de Hélice Quíntupla, que supón a superación do modelo tradicional de Hélice Tripla (administración pública; centros de coñecemento e investigación; empresas e profesionais). Primeiro, este modelo ampliouse coa Hélice Cuádrupla, que engadiu as competencias, os saberes e as pancas da sociedade civil (cidadanía organizada e non organizada). Despois, incorporou a Hélice Quíntupla, é dicir, as condicións e particularidades do territorio, o propio contexto situado no que se xera a innovación.
O éxito da innovación desde a Hélice Quíntupla baséase na suma da diversidade e do carácter complementario que vemos entre axentes, ademais de en non repartir as funcións de maneira parcelada entre as distintas hélices. No seu lugar, favorécense os fluxos, as interaccións e as relacións mixtas e híbridas entre elas. Neste sentido, é fundamental despregar todo o potencial da cidadanía como axente coprodutor de innovación, alguén que podería introducir cambios máis rompedores no xeito de enfocar os procesos de innovación, de buscar e, quizais, de alcanzar outro tipo de resultados.
Unha rosquilla de ODS
No Colaboratorio IC tomamos como referencia a Economía Rosquilla, que sitúa a Innovación Cidadá nun marco amplo e de límites claros que fornece un espazo seguro e xusto para a vida. O seu centro sitúa o límite nos Mínimos Sociais que cubran as necesidades básicas das persoas. No exterior, o seu límite propón un Limiar Ecolóxico para lograr que as nosas accións xeren un «impacto 0» no planeta.
Este mapa de actuación enriquécese ao incorporar os Obxectivos de Desenvolvemento Sostible (ODS) da Axenda 2030 da ONU. No Colaboratorio IC subdividimos os ODS en dous grupos relacionados entre si:
- ODS COMÚNS, correspóndense cos límites interior e exterior da rosquilla, que deben estar presentes en todas as nosas accións. Por un lado, teñen que ver cos mínimos sociais (ODS 1 da erradicación da pobreza, ODS 2 de poñerlle fin á fame e ODS 3 de saúde e benestar). Por outro lado, relaciónanse co limiar ecolóxico (ODS 13 de acción polo clima, ODS 14 de vida submarina e ODS 15 de vida dos ecosistemas terrestres).
- ODS OPERATIVOS son todos os ODS entre o ODS 4 e o ODS 12, xunto co ODS 16. Estes ocupan o centro da rosquilla e varían en función dos intereses, obxectivos e intencións de cada proxecto.
Ademais, o ODS 17, centrado en forxar alianzas, opera de maneira transversal. A isto hai que sumar un ODS+ Cultura para o cambio, que adopta a mesma concepción antropolóxica de cultura cá UNESCO.
